બિજ-થિંગ
ABHIYAAN|May 25, 2024
યુદ્ધભૂમિ પર જન્મેલું કલા સ્વરૂપ: અફઘાન વાર રગ્સ
પ્રિયંકા જોષી
બિજ-થિંગ

યુદ્ધ માણસના જીવનને જ નહીં, જીવન સાથે જોડાયેલી તમામ બાબતો પર ભૂંસાય તેવી છાપ છોડે છે. યુદ્ધ ભલે બંને મોરચે સૈનિકો દ્વારા લડાતું હોય, પરંતુ તે સામાન્ય નાગરિકોને પણ પ્રભાવિત કર્યા વિના રહેતું નથી. મિસાઇલો જમીન પર પડે છે અને લોકોના અંતર ઘવાય છે. ગોળીબાર સરહદો પર થાય છે અને લોકોના હૃદય વીંધાય છે. ભૌગોલિક સ્તરે રાચતી આ સ્થિતિ માનવીના ચિત્તને તહસનહસ કરી નાખે છે. કલાનો જન્મ પણ મનુષ્યના હૃદયમાંથી થાય છે. વિક્ષિપ્ત હૈયામાંથી કલાના અપૂર્વ સ્વરૂપનો જન્મ થાય છે. જ્યાં અભિવ્યક્તિમાં આંસુ ભળેલાં છે, સૌંદર્યમાં વ્યથા, રંગોમાં પીડા અને ભાતમાં અનેક પ્રશ્નો વણેલા હોય છે, યુદ્ધની ભૂમિકા ૫૨ જન્મેલ આવું જ એક કલા સ્વરૂપ એટલે અફધાન વૉર ૨ગ્સ.

રગ્સ - કાર્પેટ - જાજમ કે જમીન પર પાથરવાની સાદડી 

અફઘાનિસ્તાનમાં આ વણાટઉદ્યોગની પરંપરા હજારો વર્ષોથી ચાલી આવે છે. ઉત્તર અને પશ્ચિમ વિસ્તારોના ૩૪ પ્રાંતોમાં આ ઉદ્યોગ ચાલે છે. મોટા ભાગે અફઘાન, તુર્કી અને ઉઝબેક આ વ્યવસાય સાથે સંકળાયેલા છે. આ કલાને અસંખ્ય આંતરરાષ્ટ્રીય પુરસ્કારો પ્રાપ્ત થયા છે, જીત્યા છે. તેનું મુખ્ય બજાર પાકિસ્તાનના પેશાવર, ઇસ્લામાબાદ, ક્વેટા અને દુબઈનાં શહેરોમાં આવેલાં છે. આશરે બે મિલિયન લોકો આ ઉદ્યોગમાં કાર્યરત છે.

અફઘાનિસ્તાનના પશ્ચિમ વિસ્તારમાં બનતી જાજમોને ‘શિંદાન્ડ’ અને ‘અદ્રાસ્કન’ કહે છે. આ પરંપરાગત શૈલી રસપ્રદ અને વિશિષ્ટ હોય છે. માનવ અને પ્રાણી આકૃતિઓની વિચક્ષણ આકૃતિઓ તેની ખાસિયત છે. દેશના દક્ષિણ-પશ્ચિમ ભાગમાં અફઘાનિસ્તાનના વતની બલૂચ લોકો દ્વારા બનાવવામાં આવતી જાજમને ‘બલુચી રગ્સ' કહે છે, તેનો ઉપયોગ પ્રાર્થના સમયે થાય છે.

કાર્પેટ બનાવવાની આખી પ્રક્રિયામાં સ્ત્રીઓનો સમાન ભાગે સહયોગ હોય છે. ઘેટાં પર ઊન ઉતારવાનું કામ પુરુષો કરે છે. તેને ધોઈને સ્વચ્છ કરી સુકાવવું, તેમાંથી દોરા તૈયાર કરવાનું કામ સ્ત્રીઓ કરે છે. ઊનને રંગવાનું કામ પરંપરાગત કારીગરો કરે છે. તેમની પાસે વનસ્પતિમાંથી બનાવેલા રંગો હોય છે, પ્રમાણસર મેળવણી કરીને તેઓ અપેક્ષિત રંગથી ઊન રંગી આપે છે. એ પછી સૌથી મહત્ત્વનું કામ એટલે કે વણાટકામ શરૂ થાય છે, જેમાં મોટા ભાગે સ્ત્રીઓ કામ કરે છે. તે પછી તેને ફિનિશિંગ આપીને બજાર સુધી પહોંચાડવાનું કામ પુરુષો કરે છે.

This story is from the May 25, 2024 edition of ABHIYAAN.

Start your 7-day Magzter GOLD free trial to access thousands of curated premium stories, and 9,000+ magazines and newspapers.

This story is from the May 25, 2024 edition of ABHIYAAN.

Start your 7-day Magzter GOLD free trial to access thousands of curated premium stories, and 9,000+ magazines and newspapers.

MORE STORIES FROM ABHIYAANView All
પુષ્પા ફિવર : મનોરંજનનું ફાયર! અલ્લુ અર્જુનની આ ફિલ્મનો ત્રીજો ભાગ પણ આવશે
ABHIYAAN

પુષ્પા ફિવર : મનોરંજનનું ફાયર! અલ્લુ અર્જુનની આ ફિલ્મનો ત્રીજો ભાગ પણ આવશે

પુષ્પા ટુ' એટલે કે ‘પુષ્પા : રૂલ'ના પોસ્ટ ક્રેડિટ સીન સાથે વિતાએ પુષ્પાના ત્રીજા ભાગની સત્તાવાર જાહેરાત કરી દીધી છે. ‘પુષ્પા : ધ રૂલ’ના અંતમાં ‘પુષ્પા-૩ : ધ રેમ્પેજ' લખેલું આવે છે. જેમ પુષ્પાના બીજા ભાગ માટે પ્રેક્ષકોએ લાંબા સમય સુધી રાહ જોવી પડી હતી, તે જ રીતે ‘પુષ્પા-૩' માટે પણ તેમને લાંબા સમયની પ્રતીક્ષા કરવી પડશે, કારણ કે અલ્લુ અર્જુન હવે પોતાની અન્ય ફિલ્મોને સમય આપવા માગે છે અને પુષ્પારાજના પાત્રમાંથી થોડો સમય બ્રેક લેવા માગે છે.

time-read
1 min  |
Abhiyaan Magazine 21/12/2024
પુષ્પા ફિવર : મનોરંજનનું ફાયર! અલ્લુ અર્જુનની આ ફિલ્મનો ત્રીજો ભાગ પણ આવશે
ABHIYAAN

પુષ્પા ફિવર : મનોરંજનનું ફાયર! અલ્લુ અર્જુનની આ ફિલ્મનો ત્રીજો ભાગ પણ આવશે

'પુષ્પા ટુ' એટલે કે ‘પુષ્પા : રૂલ'ના પોસ્ટ ક્રેડિટ સીન સાથે ચિંતાઓ પુષ્પાના ત્રીજા ભાગની સત્તાવાર જાહેરાત કરી દીધી છે. ‘પુષ્પા : ધ રૂલ’ના અંતમાં ‘પુષ્પા-૩ : ધ રેમ્પેજ' લખેલું આવે છે. જેમ પુષ્પાના બીજા ભાગ માટે પ્રેક્ષકોએ લાંબા સમય સુધી રાહ જોવી પડી હતી, તે જ રીતે ‘પુષ્પા-૩' માટે પણ તેમને લાંબા સમયની પ્રતીક્ષા કરવી પડશે, કારણ કે અલ્લુ અર્જુન હવે પોતાની અન્ય ફિલ્મોને સમય આપવા માગે છે અને પુષ્પારાજના પાત્રમાંથી થોડો સમય બ્રેક લેવા માગે છે.

time-read
4 mins  |
Abhiyaan Magazine 21/12/2024
વામા-વિશ્વ આરોગ્ય
ABHIYAAN

વામા-વિશ્વ આરોગ્ય

આદુમાંથી મસાલો અને મુખવાસ, સ્વાસ્થ્યની સાથે સ્વાદને બતાવે ખાસ

time-read
4 mins  |
Abhiyaan Magazine 21/12/2024
વામા-વિશ્વ આરોગ્ય
ABHIYAAN

વામા-વિશ્વ આરોગ્ય

આદુમાંથી મસાલો અને મુખવાસ, સ્વાસ્થ્યની સાથે સ્વાદતે બતાવે ખાસ

time-read
1 min  |
Abhiyaan Magazine 21/12/2024
વરિષ્ઠ પત્રકાર ગિરીશભાઈ ત્રિવેદીની ચિર વિદાય
ABHIYAAN

વરિષ્ઠ પત્રકાર ગિરીશભાઈ ત્રિવેદીની ચિર વિદાય

કૉલેજની પ્રેસનોટનું ‘ડ્રાફિટંગ' વાંચીને ભૂપતભાઈએ તેમને પૂછેલું રિપોર્ટર બનવું છે? કૉલેજ સિવાયના સમયમાંથી થોડા કલાકોમાં કેવી રીતે કામ કરવું એ ભૂપતભાઈએ તેમને સમજાવેલું

time-read
2 mins  |
Abhiyaan Magazine 21/12/2024
માયાવી જળકુંભીની માયાજાળ
ABHIYAAN

માયાવી જળકુંભીની માયાજાળ

મનમોહક ફૂલો ધરાવતી જળકુંભી જળાશયોના પાણી ઉપર પોતાનો પથારો પાથરી દે છે. તે જીવસૃષ્ટિ ઉપર ગંભીર જોખમ સર્જે છે. જળકુંભીનો નાશ કરવા માટે ભગીરથ પ્રયત્ન કરવા પડતા હોવા છતાં પરિણામો મળતાં નથી. સાફ કર્યાના થોડા સમયમાં જ ફરી તે જલસ્થાનો ઉપર કબજો જમાવી દે છે. ભુજના દેશલસર તળાવની આખી સપાટી ઉપર જળકુંભી છવાઈ ગઈ છે. નગરપાલિકા દ્વારા એકાદ વખત જળકુંભી કાઢી નાખીને તળાવને સાફ કરવાનો પ્રયોગ કરાયો હતો, પરંતુ થોડા જ સમયમાં ફરી તે રાક્ષસી માયાની માફક તળાવ ઉપર છવાઈ ગઈ.

time-read
6 mins  |
Abhiyaan Magazine 21/12/2024
કવર સ્ટોરી-૨
ABHIYAAN

કવર સ્ટોરી-૨

રજવાડી વૈભવ ધરાવતી ચંદેરી સાડી

time-read
5 mins  |
Abhiyaan Magazine 21/12/2024
કવર સ્ટોરી
ABHIYAAN

કવર સ્ટોરી

શિયાળામાં હૂંફનું સરનામું : પશ્મીના શાલ

time-read
5 mins  |
Abhiyaan Magazine 21/12/2024
સારાન્વેષ
ABHIYAAN

સારાન્વેષ

મેજિક રીઅલિઝમઃ કડવું સત્ય જાદુઈ શીશીમાં ભરવાની કળા

time-read
4 mins  |
Abhiyaan Magazine 21/12/2024
ચર્નિંગ ઘાટ
ABHIYAAN

ચર્નિંગ ઘાટ

કામધંધાનું નામ આપણું જોઈએ

time-read
2 mins  |
Abhiyaan Magazine 21/12/2024