એજ્યુકેશન સ્પેશિયલ

શિક્ષા બની ચૂકેલા શિક્ષણથી ‘શિક્ષાન્તર’

- પ્રિયંકા જોષી

પરીક્ષાઓ પૂરી કરીને રાહત લેતાં વિદ્યાર્થીઓ પરિણામો જાહેર થતાં ફરીથી હરકતમાં આવી ગયા છે. માત્ર બાળકો જ નહીં, તેમનાં માતા-પિતા પણ પરિણામના પડઘમ વાગતાં સાબદાં થઈ ગયાં છે. આખરે દસ-બાર વર્ષની તપશ્ચર્યાનું ફળ મળવાનું હોય ત્યારે ભલભલાને એ માટેની ચિંતા, આતુરતા અને વિમાસણ થાય એ સમજી શકાય તેવું છે.

‘શિક્ષણ’જેનો આદર્શ હેતુ વિદ્યાર્થીમાં જ્ઞાન અને બુદ્ધિમત્તાનો વિકાસ કરવાનો છે, પરંતુ આપણે જોઈ શકીએ છીએ કે વાસ્તવિક અર્થ માત્ર ‘શિક્ષા’ બનીને રહી ગયો છે. શાળા, પરીક્ષા, પરિણામ અને પ્રમાણપત્ર. વ્યક્તિના જ્ઞાનના વિકાસનું ચક્ર આટલું સીમિત કેવી રીતે હોઈ શકે? પણ છતાં આજે આ પ્રકારની જ પરિસ્થિતિ પ્રવર્તે છે. મોટા ભાગનાં બાળકોને સ્કૂલે જવું નથી ગમતું. તેમનાં માતા-પિતા પાસે ભૂતકાળના આવા જ અનુભવો છે. છતાં બાળક સ્કૂલે જવા મજબૂર છે અને માતા-પિતા તેમને સ્કૂલે મોકલવા માટે. એ વાત સાચી છે કે શાળા બાળકોના સર્વાંગી વિકાસ માટેનું આદર્શ વાતાવરણ ઊભું કરે છે, પરંતુ સમૂહ માટે ઘડાયેલી શિક્ષણનીતિ વ્યક્તિગત સ્તરે કેટલી સફળ નીવડે છે તે અભ્યાસ માગી લે તેવો વિષય છે.