સારાન્વેષ
ABHIYAAN|Abhiyaan Magazine 14/12/2024
અર્બનાઇઝેશન એક શહર હો સપનોં કા...
સ્પર્શ હાર્દિક
સારાન્વેષ

ગામડું સાહિત્યિક રોમાન્સનો વિષય ખરો, ગ્રામ્ય જીવનની આગવી વિશેષતાઓ પણ ખરી. કિન્તુ શહેર માનવ સભ્યતાનું એક અગત્યનું એકમછે એ નકારી ન શકાય. ભારતનો આત્મા હજુયે જરૂર ગામડાંમાં વસતો હશે, પણ મન અને મહત્તમ ક્ષમતા શહેરો, અર્બન સેન્ટર્સમાં કેન્દ્રિત થયેલાં છે. અર્બનાઇઝેશનને ક્યારેક ભારતની અનેક સમસ્યાઓના ઉકેલ તરીકે જોવામાં આવતું, વિશેષ તો જ્ઞાતિ-જાતિ સંબંધિત ઊંચનીચ કે ભેદભાવના નિવારણ તરીકે. વિલક્ષણ અને વિવાદાસ્પદ વ્યંગ માટે જાણીતા ડિફેન્સ ઍનલિસ્ટ અભિજિત ઐયર મિત્રા અતીતમાં થયેલા ભારતીય શહેરોના પતન વિશે એક રસપ્રદ ઉલ્લેખ કરે છે. ચીનથી જ્યારે શ્રમણફા-હિયાન ભારત આવેલા ત્યારે જાતિ-વર્ણભેદની સમસ્યા સાવ ન હતી એવું નથી, પરંતુ અત્યંત ગંભીર ન હતી. એમના યાત્રા-વર્ણનમાં ચાંડાલના અમુક ઉલ્લેખ મળે છે. ચંદ્રગુપ્ત દ્વિતીયના શાસનકાળ, ચોથીપાંચમી સદીની આ વાત છે. હેન-ત્સાંગ ઉર્ફ મોક્ષદેવ સાતમી સદીમાં ભારત આવ્યા અને એમના યાત્રા-વર્ણનથી જણાય છે કે ત્યારના સમાજમાં જાતિ-વર્ણભેદ ગંભીર વિષય બની ચૂકેલો.

આશરે બસ્સો વર્ષમાં એવું શું પરિવર્તન આવી ગયું કે ભારતીય સમાજ વર્ગોમાં વહેંચાઈ ગયો? અભિજિતનો તર્ક છે, ડિઅર્બનાઇઝેશન, મધ્યયુગ પૂર્વેના ભારતીય સમાજમાં નગરોનું પતન અને ગામડાંઓ તરફ ભાગીને નાનાં જૂથોમાં એકત્ર થઈ ગયેલી પ્રજા. અહીં ગામડાં કે ગ્રામ્ય સમાજનું અપમાન કરવાનો ઉપક્રમ નથી અને શહેર સંસ્કૃતિની પોતાની સમસ્યાઓ હોય જ છે. છતાં એ હકીકત સ્વીકારવી રહી કે શહેરમાં સામાજિક સમરસતાનો અવકાશ અધિક હોય, ‘સોશિયલ મોબિલિટી' યાને પછાત વર્ગના મનુષ્ય માટે આર્થિક વિકાસનાં પગથિયાંઓ ચડવાની મોકળાશ, સામાજિક ગતિશીલતાની શક્યતા વધી જાય. શહેરમાં નવા વિચારોનું, સાહસોનું ત્વરાથી સ્વાગત થાય, ધંધા-રોજગાર ફૂલેફાલે એટલે આર્થિક ક્ષમતા અને પરિણામે અન્ય પ્રકારની તાકાત પણ વધે.

This story is from the Abhiyaan Magazine 14/12/2024 edition of ABHIYAAN.

Start your 7-day Magzter GOLD free trial to access thousands of curated premium stories, and 9,000+ magazines and newspapers.

This story is from the Abhiyaan Magazine 14/12/2024 edition of ABHIYAAN.

Start your 7-day Magzter GOLD free trial to access thousands of curated premium stories, and 9,000+ magazines and newspapers.

MORE STORIES FROM ABHIYAANView All
પુષ્પા ફિવર : મનોરંજનનું ફાયર! અલ્લુ અર્જુનની આ ફિલ્મનો ત્રીજો ભાગ પણ આવશે
ABHIYAAN

પુષ્પા ફિવર : મનોરંજનનું ફાયર! અલ્લુ અર્જુનની આ ફિલ્મનો ત્રીજો ભાગ પણ આવશે

પુષ્પા ટુ' એટલે કે ‘પુષ્પા : રૂલ'ના પોસ્ટ ક્રેડિટ સીન સાથે વિતાએ પુષ્પાના ત્રીજા ભાગની સત્તાવાર જાહેરાત કરી દીધી છે. ‘પુષ્પા : ધ રૂલ’ના અંતમાં ‘પુષ્પા-૩ : ધ રેમ્પેજ' લખેલું આવે છે. જેમ પુષ્પાના બીજા ભાગ માટે પ્રેક્ષકોએ લાંબા સમય સુધી રાહ જોવી પડી હતી, તે જ રીતે ‘પુષ્પા-૩' માટે પણ તેમને લાંબા સમયની પ્રતીક્ષા કરવી પડશે, કારણ કે અલ્લુ અર્જુન હવે પોતાની અન્ય ફિલ્મોને સમય આપવા માગે છે અને પુષ્પારાજના પાત્રમાંથી થોડો સમય બ્રેક લેવા માગે છે.

time-read
1 min  |
Abhiyaan Magazine 21/12/2024
પુષ્પા ફિવર : મનોરંજનનું ફાયર! અલ્લુ અર્જુનની આ ફિલ્મનો ત્રીજો ભાગ પણ આવશે
ABHIYAAN

પુષ્પા ફિવર : મનોરંજનનું ફાયર! અલ્લુ અર્જુનની આ ફિલ્મનો ત્રીજો ભાગ પણ આવશે

'પુષ્પા ટુ' એટલે કે ‘પુષ્પા : રૂલ'ના પોસ્ટ ક્રેડિટ સીન સાથે ચિંતાઓ પુષ્પાના ત્રીજા ભાગની સત્તાવાર જાહેરાત કરી દીધી છે. ‘પુષ્પા : ધ રૂલ’ના અંતમાં ‘પુષ્પા-૩ : ધ રેમ્પેજ' લખેલું આવે છે. જેમ પુષ્પાના બીજા ભાગ માટે પ્રેક્ષકોએ લાંબા સમય સુધી રાહ જોવી પડી હતી, તે જ રીતે ‘પુષ્પા-૩' માટે પણ તેમને લાંબા સમયની પ્રતીક્ષા કરવી પડશે, કારણ કે અલ્લુ અર્જુન હવે પોતાની અન્ય ફિલ્મોને સમય આપવા માગે છે અને પુષ્પારાજના પાત્રમાંથી થોડો સમય બ્રેક લેવા માગે છે.

time-read
4 mins  |
Abhiyaan Magazine 21/12/2024
વામા-વિશ્વ આરોગ્ય
ABHIYAAN

વામા-વિશ્વ આરોગ્ય

આદુમાંથી મસાલો અને મુખવાસ, સ્વાસ્થ્યની સાથે સ્વાદને બતાવે ખાસ

time-read
4 mins  |
Abhiyaan Magazine 21/12/2024
વામા-વિશ્વ આરોગ્ય
ABHIYAAN

વામા-વિશ્વ આરોગ્ય

આદુમાંથી મસાલો અને મુખવાસ, સ્વાસ્થ્યની સાથે સ્વાદતે બતાવે ખાસ

time-read
1 min  |
Abhiyaan Magazine 21/12/2024
વરિષ્ઠ પત્રકાર ગિરીશભાઈ ત્રિવેદીની ચિર વિદાય
ABHIYAAN

વરિષ્ઠ પત્રકાર ગિરીશભાઈ ત્રિવેદીની ચિર વિદાય

કૉલેજની પ્રેસનોટનું ‘ડ્રાફિટંગ' વાંચીને ભૂપતભાઈએ તેમને પૂછેલું રિપોર્ટર બનવું છે? કૉલેજ સિવાયના સમયમાંથી થોડા કલાકોમાં કેવી રીતે કામ કરવું એ ભૂપતભાઈએ તેમને સમજાવેલું

time-read
2 mins  |
Abhiyaan Magazine 21/12/2024
માયાવી જળકુંભીની માયાજાળ
ABHIYAAN

માયાવી જળકુંભીની માયાજાળ

મનમોહક ફૂલો ધરાવતી જળકુંભી જળાશયોના પાણી ઉપર પોતાનો પથારો પાથરી દે છે. તે જીવસૃષ્ટિ ઉપર ગંભીર જોખમ સર્જે છે. જળકુંભીનો નાશ કરવા માટે ભગીરથ પ્રયત્ન કરવા પડતા હોવા છતાં પરિણામો મળતાં નથી. સાફ કર્યાના થોડા સમયમાં જ ફરી તે જલસ્થાનો ઉપર કબજો જમાવી દે છે. ભુજના દેશલસર તળાવની આખી સપાટી ઉપર જળકુંભી છવાઈ ગઈ છે. નગરપાલિકા દ્વારા એકાદ વખત જળકુંભી કાઢી નાખીને તળાવને સાફ કરવાનો પ્રયોગ કરાયો હતો, પરંતુ થોડા જ સમયમાં ફરી તે રાક્ષસી માયાની માફક તળાવ ઉપર છવાઈ ગઈ.

time-read
6 mins  |
Abhiyaan Magazine 21/12/2024
કવર સ્ટોરી-૨
ABHIYAAN

કવર સ્ટોરી-૨

રજવાડી વૈભવ ધરાવતી ચંદેરી સાડી

time-read
5 mins  |
Abhiyaan Magazine 21/12/2024
કવર સ્ટોરી
ABHIYAAN

કવર સ્ટોરી

શિયાળામાં હૂંફનું સરનામું : પશ્મીના શાલ

time-read
5 mins  |
Abhiyaan Magazine 21/12/2024
સારાન્વેષ
ABHIYAAN

સારાન્વેષ

મેજિક રીઅલિઝમઃ કડવું સત્ય જાદુઈ શીશીમાં ભરવાની કળા

time-read
4 mins  |
Abhiyaan Magazine 21/12/2024
ચર્નિંગ ઘાટ
ABHIYAAN

ચર્નિંગ ઘાટ

કામધંધાનું નામ આપણું જોઈએ

time-read
2 mins  |
Abhiyaan Magazine 21/12/2024