૨૯ ઑક્ટોબર, ૧૮૫૩ના રોજ મુંબાઈમાં ‘પારસી નાટક મંડળી’ના સ્થાપક ફ્રામજી ગુસ્તાદજી દલાલે રજૂ કરેલા પારસી-ગુજરાતી નાટક ‘રુસ્તમ સોહરાબ’ અને ભવાઈથી લઈને જૂની રંગભૂમિ, નવી રંગભૂમિ, સમાંતર રંગભૂમિ એમ જાતજાતના વેશ રંગભૂમિ પર ભજવાયા-ભજવાઈ રહ્યા છે.
ના ના, રંગભૂમિનો ઈતિહાસ આપવાનો અહીં ઈરાદો નથી. આ તો ૬૩મા ‘વર્લ્ડ થિયેટર ડે’ નિમિત્તે મુંબઈ તથા ગુજરાતનાં વિવિધ શહેરોમાં રંગમંચની શું સ્થિતિ છે એ વિંગમાંથી જોવાનો એક યત્ન છે અને અમોને જણાવતાં ખુશી થાય છે કે ગુજરાતી રંગમંચનું ભાવિ ઉજ્જવળ છે.
છેક ૧૮૨૪માં નાટ્યકાર ડાહ્યાભાઈ ધોળશાજી ઝવેરીએ પોતાના નાટક સતી પાર્વતી માટે રચેલું બહુ જાણીતું ગીતઃ નાટક તો ગુણદોષ જોવાનું, દિલડાંનું દુઃખ ખોવાનું, ઘડીક હસાવતું, રડાવતું અને બોધ બતાવતું દુનિયાનું દર્પણ રૂડું...
અબ ઘડીએ આ પંક્તિ યાદ આવવાનું કારણ છેઃ વર્લ્ડ થિયેટર ડે, જે આવતા સપ્તાહે આવી રહ્યો છે. વસ્તુ એ છે કે પેરિસસ્થિત યુનેસ્કોની ઈન્ટરનૅશનલ થિયેટર ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ૧૯૬૧થી દર વર્ષની ૨૭ માર્ચને વર્લ્ડ થિયેટર ડે તરીકે ઊજવે છે. હેતુ છે: થિયેટ્રિકલ સ્વરૂપના મહત્ત્વને પ્રોત્સાહન મળે. થિયેટર ન કેવળ મનોરંજન આપે છે, બલકે એ કળાનું એવું સ્વરૂપ છે, જે દર્શકને શિક્ષાની સાથે પ્રેરણા આપે છે. અને હા, વિશ્વ રંગભૂમિ દિવસ્તો દર વર્ષે થીમ એક જ હોય છેઃ થિયેટર ઍન્ડ કલ્ચર ઑફ પીસ.
મુંબઈની કમર્શિયલ રંગભૂમિ મુંબઈ જ નહીં, પણ ગુજરાતના અને દેશ-વિદેશના પ્રેક્ષકોની સારાં નાટકો માટેની ભૂખ ભાંગતી રહી છે. દરેક પ્રકારનાં નાટક... કૉમેડી, થ્રિલર, સંબંધોના આટાપાટા, પેરેલલ થિયેટર, વગેરે વગેરે. કૂંડીબંધ નાટકો તૈયાર થતાં ને ભારત જ નહીં, પણ દરિયાપારના દેશોના એના પ્રવાસ, શો થતા.
આમ બધું બરાબર ચાલતું હતું ને પ્રવેશ્યો કોઈએ ક્યારેય ન ભાળ્યો એવો ખલનાયકઃ કોવિડ. આમાં ફિલ્મે પોતાનો રસ્તો કરી લીધો. થિયેટર બંધ છે? નો પ્રોબ્લેમ. મૂકી દો ઓટીટી પર. ઓવર ધ ટૉપ તરીકે ઓળખાતું ઈન્ટરનેટનું આ માધ્યમ અમુક અંશે પ્રેક્ષકોને પણ ફાવી ગયું. યુટ્યૂબ તો હતું જ.
This story is from the April 01, 2024 edition of Chitralekha Gujarati.
Start your 7-day Magzter GOLD free trial to access thousands of curated premium stories, and 9,000+ magazines and newspapers.
Already a subscriber ? Sign In
This story is from the April 01, 2024 edition of Chitralekha Gujarati.
Start your 7-day Magzter GOLD free trial to access thousands of curated premium stories, and 9,000+ magazines and newspapers.
Already a subscriber? Sign In
બજેટ પાસે કરબોજ ઘટાડવાની ભરપૂર અપેક્ષા
આ વખતના અંદાજપત્રમાં આવકવેરાની રાહત વધે એવી શક્યતા વ્યક્ત થઈ રહી છે. કોને કેટલા લાભ મળશે અને કેટલા ફળશે એ મુદ્દો અત્યારે ચર્ચાનો વિષય બનતો જાય છે. વડા પ્રધાન અને નાણાપ્રધાન બન્ને માટે આ બજેટ પડકાર છે. પ્રજાના વિશાળ નારાજ વર્ગનાં દિલ જીતવાની આ તકનો લાભ મોદી સરકાર કઈ રીતે ઉઠાવશે એ જોવાનું રસપ્રદ રહેશે.
સ્મૃતિ, સંસ્કૃતિ અને પ્રકૃતિનું સંયોજન
૨૦૦૧ના ભૂકંપપીડિતોની યાદગીરી રૂપે ભૂજમાં બનેલાં સ્મારક અને સંગ્રહાલયને વૈશ્વિક ખ્યાતિ મળી છે. અર્થસભર નવતર ડિઝાઈન સાથે આ સ્મૃતિવન સાંસ્કૃતિક વારસાનું કેન્દ્ર બન્યું છે.
સુરતનો કેરીગાળો માણ્યો છે તમે?
મૂળ સુરતીઓ આ સીઝનમાં દીકરી-જમાઈને ઘરે બોલાવીને કેરીનો રસ ખવડાવે છે. સાથે અન્ય વાનગીઓ પણ ખરી. આખો પરિવાર આ ભોજન માણે એવી ઈચ્છા પછી તો અહીં પરંપરા બની ગઈ.
સાઈકલ પે નિકલી અપની સવારીઃ વડોદરાની નિશા પહોંચશે લંડન
વૃક્ષોનું જતન કરવા સાથે પર્યાવરણ જાગૃતિનો સંદેશો ફેલાવવા નિશા
પહેલું બાળક...આવી ચિંતા થવી સહજ છે!
ગર્ભની ફરતે પ્રવાહી ઓછું હોય તો મુશ્કેલી થઈ શકે?
મેનેજમેન્ટનો ક્લબ સમાસેવાની રાહ પર...
અનેક શૈક્ષણિક સિદ્ધિ, પ્રોફેસર તરીકેની અત્યંત સફળ કારકિર્દી તથા રોકેટની જેમ વધી રહેલા બિઝનેસનાં સંચાલન પછી મુંબઈનાં આ મહિલાને સમાજસેવાનું ઘેલું એવું તો લાગ્યું કે એમણે નબળા વર્ગના યુવાનોને યોગ્ય જૉબ સ્કિલ આપવાનું શરૂ કર્યું. આગળ જતાં ગ્રામીણ વિસ્તારોની જળસમસ્યા અને ખેતીના પ્રશ્નો ઉકેલ્યા તો સાથે વૃક્ષારોપણ ઝુંબેશ અને સ્ત્રીસશક્તિકરણ ક્ષેત્રે પણ પાયાનાં કામ કર્યાં.
ચોમાસામાં બોલબાલા વાતાવરણની ગુટલીઓનો વરતારો આપતી ઍપ્સની
કાનને ખુલ્લા રાખે એવા બોન કન્ડક્શન હેડફોન વસાવવાનું હવે ખાસ મોંઘું રહ્યું નથી.
૧૦૧ નૉટઆઉટ
૫૫ પેટન્ટ, ૨૯૦ સંશોધન પેપર, ૧૦ પુસ્તક અને અને... ઑર્ગેનિક કેમિસ્ટ્રી ક્ષેત્રે નોંધપાત્ર પ્રદાન બદલ જેમનું નામ આજેય આદરથી લેવામાં આવે છે એ ‘ભીષ્મ પિતામહ’ સુખદેવજી લાલા હજી હાર્યા નથી અને થાક્યા પણ નથી. દેશ-દુનિયાનાં અનેક શહેરોમાં ફરી વળેલા ‘લાલાજી’એ જીવનનાં પાછલાં વર્ષોમાં ભાવનગર સાથે ભાવસંબંધ બાંધી લીધો છે.
ડૉક્ટર સાહેબ, જરા જાત માટે પણ સમય કાઢો...
બીજાનાં જીવન બચાવવા સતત મથતા રહેતા ડૉક્ટરને રિલેક્સ થવાનો ટાઈમ ભાગ્યે જ મળે. એક તો વિદ્યાર્થીજીવન દરમિયાન એમણે ઘણું સ્ટ્રેસ ભોગવ્યું હોય અને કામે લાગ્યા પછી તો રોજ નવા પડકાર ઝીલવાના થાય. એક જુલાઈએ ડૉક્ટર્સ ડે છે એ નિમિત્તે ‘ચિત્રલેખા’એ ગુજરાત-મુંબઈના કેટલાક નામાંકિત તબીબો સાથે વાત કરીને એ એમની વ્યવસાયી પ્રવૃત્તિનો ભાર હળવો કરવા કહો કે થાક ઉતારવા-રિલેક્સ થવા માટે કેવું પ્લાનિંગ કરે છે તથા એનાં શું પરિણામ મળ્યાં એ પૂછ્યું. સાથે એમના અમુક શોખ વિશે પણ અવનવી વાતો જાણવા મળી.
દરવાજા વિનાનાં ઘરવાળું એક અનોખું ગામ
કોઈ પણ ગામની શેરી કે મહોલ્લામાં જઈને જોઈએ તો ઘરને સુરક્ષિત રાખવા માટે ડેલા કે લોખંડના દરવાજા જોવા મળે. શહેરોમાં તો હવે મોટા ભાગનાં મકાનમાં અને ઘરની બહાર પણ સીસીટીવી કૅમેરા ગોઠવવામાં આવે છે. આ સામે ગુજરાતમાં એક એવું અનોખું ગામ છે કે જ્યાં આખા ગામમાં કોઈ ઘરમાં દરવાજા કે ડેલાની આડશ જ નથી. અને છતાંય ગામમાં ક્યારેય ચોરીની ઘટના બની નથી. આવો, સૌરાષ્ટ્રના આ નાનાએવા સાતડા ગામની અજાયબી વિશે જાણીએ.
