થેરીગાથા : અમ્બપાલી, બૌદ્ધ ભિખ્ખુની, આશાલતા કાંબલેની જુબાની

પ્રકૃતિમાં નિર્માણ પામનારી દરેક વસ્તુ નાશવંત છે. આમ્રપાલીએ થેરીગાથા કાવ્યમાં અનુભવ વર્ણવતાં લખ્યું છે કે, યૌવનનો પણ આખરે નાશ થાય છે

- લતિકા સુમન

આમ્રપાલી બૌદ્ધકાલીન મંગલમય સ્રીનું પ્રતીક છે. થેરીગાથાની અભ્યાસુ પ્રાધ્યાપિકા આશાલતા કાંબલેએ આ વાક્યમાં અમ્બપાલી એટલે કે વૈશાલીની નગરવધૂ આમ્રપાલીનું મહત્ત્વ બતાવ્યું. આમ્રપાલીની ઓળખાણ વૈશાલીની નગરવધૂ, જનકલ્યાણી અથવા રાજનર્તકીના રૂપમાં સર્વશ્રુત છે, પરંતુ તથાગત ગૌતમ બુદ્ધના ધમ્મ માર્ગને સ્વીકાર્યા બાદ તે થેરીપદ પર પહોંચી, જે ધમ્મ માર્ગ નિબ્બાણ (એવું મુક્ત મન જેનું જોડાણ સમાપ્ત થઈ ચૂક્યું છે) છે. આ માર્ગ પર ચાલીને અમ્બપાલીએ ઉત્પત્તિ, સ્થિતિ અને લય જેવા બુદ્ધના વચનને સત્ય સાબિત કરીને પોતાના કાવ્યમાં કહ્યું છે, તથાગત ગૌતમ બુદ્ધનું વચન ક્યારેય મિથ્યા સાબિત નથી થયું. પોતાના જીવનમાં ઘટેલી ઘટનાઓ અને સમસ્યાઓથી બહાર નીકળીને વિકારો પર કાબૂ મેળવીને બૌદ્ધ ભિખ્ખુની(ભિક્ષુણીનો માર્ગ સ્વીકારનારી ઘણી મહિલાઓ બુદ્ધ કાળમાં થેરી પદ પર પહોંચી. એ દરેકે તેમના જીવનમાં થયેલા અનુભવો અને નિરાકરણોનું કાવ્યમાં વર્ણન કર્યું છે, જેને થેરીગાથાના નામથી ઓળખવામાં આવે છે. આ થેરીગાથામાં અમ્બપાલીએ પોતાના જીવનના સત્યનો કાવ્યમાં સ્વીકાર કરતાં વર્ણવ્યું છે..