જેના પર અણુબોમ્બ ફેંકાયો હતો તે હિરોશિમા આજે કેવું છે?

જાપાનને ૧૧ દિવસમાં શરણાગતિ સ્વીકારવાનું અલ્ટિમેટમ આપ્યું. સમય-સીમા સમાપ્ત થઈ કે તરત જ અમેરિકન બૉમ્બરે ૬ ઑગસ્ટ, ૧૯૪૫ના રોજ સવારે ૦૮:૧૫ વાગે હિરોશિમા પર ‘લિટલ બોય’ નામનો અણુબૉમ્બ ઝીંક્યો. ગણતરીની મિનિટોમાં જ લગભગ ૮૦,૦૦૦ જેટલાં લોકો મૃત્યુ પામ્યાં. અણુબૉમ્બની રેડિયેશન સિકનેસ દ્વારા પણ હજારો લોકો માર્યા ગયા

- ધનંજય રાવલ

એક વખત એવું બન્યું કે જાપાને અચાનક જ પલ હાર્બર પર હવાઈ હુમલાઓ કર્યા. તેમાં ઘણાં બધાં યુદ્ધ જહાજો, ઘણાં બધાં વિમાનો અને હજારો લોકોનાં જીવન ગુમાવવાનો વારો આવ્યો. સાતમી ડિસેમ્બર, ૧૯૪૧નો એ દિવસ અમેરિકાના ઇતિહાસનો ‘કાળો દિવસ’ તરીકે ગણના થાય છે. ‘કાળો દિવસ’ એ બીજા કોઈ નહીં, પણ પ્રમુખ ફ્રેન્કલિન રુઝવેલ્ટે આ ઉપનામ આપ્યું હતું. અમેરિકાના વડાપ્રધાન રુઝવેલ્ટના અચાનક થયેલા મૃત્યુ પછી વિશ્વયુદ્ધનો અંત લાવવાની જવાબદારી નવા વડાપ્રધાન બનેલા હેરિ ટુમેન પર આવી પડી. તેમણે ઓપનહાઇમરે બનાવેલા ‘મેનહટન પ્રોજેક્ટ’ નામ હેઠળ બનાવેલા અણુબૉમ્બની વિગતો મેળવી. તરત જ જાપાનને ૧૧ દિવસમાં શરણાગતિ સ્વીકારવાનું અલ્ટિમેટમ આપ્યું. સમય-સીમા સમાપ્ત થઈ કે તરત જ અમેરિકન બૉમ્બરે ૬ ઑગસ્ટ, ૧૯૪૫ના રોજ સવારે ૦૮:૧૫ વાગે હિરોશિમા પર ‘લિટલ બોય’ નામનો અણુબૉમ્બ ઝીંક્યો. ગણતરીની મિનિટોમાં જ લગભગ ૮૦,૦૦૦ જેટલાં લોકો મૃત્યુ પામ્યાં. અણુબૉમ્બની રેડિયેશન સિકનેસ દ્વારા પણ હજારો લોકો માર્યા ગયા. ત્રણ દિવસ પછી બીજા એક અમેરિકન બૉમ્બરે જાપાનના નાગાસાકી શહેર પર અણુબૉમ્બ ફેંક્યો. જેનું નામ હતું ‘ફેટ મેન’. આ બૉમ્બ તેના નામ પ્રમાણે જ લિટલ બૉમ્બ કરતાં વધુ શક્તિશાળી હતો.

વાત વિગતવાર સમજીએ. આ મિશનમાં છ વિમાનોના કાફલાએ ભાગ લીધો. એક વિમાનમાં અણુબૉમ્બ હતો. જ્યારે અન્ય એકમાં સાયન્ટિફિક મૅઝરમૅન્ટ માટેનાં સાધનો હતાં. ત્રીજા વિમાનમાં ફોટોગ્રાફર હતા. જ્યારે અન્ય વિમાન એક કલાક વહેલા જઈને ત્યાંના હવામાનનું આકલન કરતાં હતાં. ખરાબ હવામાનમાં આ બૉમ્બ જોઈએ એવી તાકાત નહીં બતાવી શકે એવી સૂચના વૈજ્ઞાનિકો તરફથી મળેલી હતી. આમ સ્પષ્ટ રીતે જોઈ શકાય તેવું વાતાવરણ હોય તો જ બૉમ્બ ડ્રોપ કરવો પડે એમ હતું.