લોકો દ્વારા.. લોકો માટેની કલા

આ કલા શહેરની તાસીર દર્શાવે છે. શહેરોના પહોળા રસ્તાને બંને તરફની લાંબી દીવાલો આ ગ્રાફિટી આર્ટિસ્ટ્સ માટે વિશાળ કેન્વાસ બની જાય છે

- પ્રિયંકા જોષી

માણસ મૂળે જ સૌંદર્યપ્રેમી જીવ છે. પ્રાથમિક જરૂરિયાતો સંતોષતા તે પોતાના સંસારને વધુ ને વધુ સુંદર બનાવવાના પ્રયત્નો કરવા લાગે છે. ઘર, આંગણ અને નગર.. તેના આ સંસારનો વ્યાપ વધતો જાય છે. કોઈ સ્ત્રી પોતાના ઘરની ભીંતે સુંદર ઓકળીઓ કાઢે છે. વળી કોઈ તેના પર શુભ ચિત્રો દોરીને મંગળ કામના કરે છે. કલા એ જીવન દ્વારા પ્રાપ્ત થતાં ભાવની અભિવ્યક્તિ છે.

જેમ જેમ જીવનનો વ્યાપ વધે છે, તેમ તેમ તેમાં અનેક અનુભવો અને ભાવો ઉમેરાય છે. નગરના લાંબા રસ્તાઓની બંને બાજુ સાથે સાથે ચાલતી દીવાલો જે-તે શહેરના રહેવાસીઓના જીવનનો, તેમની સામાજિક સ્થિતિ તેમ જ ભાવનાત્મક સંતુષ્ટિનો પરિચય આપે છે.

કલાત્મક અભિવ્યક્તિના સ્વરૂપ તરીકે ગ્રાફિટીનો ઉપયોગ વર્ષોથી થતો રહ્યો છે. જાહેર કલા એટલે કે પબ્લિક આર્ટના એક પ્રકાર તરીકે ભીંતચિત્રો એક આગવી ઉપસંસ્કૃતિ સમું મહત્ત્વ ધરાવે છે. આ કલા શહેરની તાસીર દર્શાવે છે. શહેરોના પહોળા રસ્તાને બંને તરફની લાંબી દીવાલો આ ગ્રાફિટી આર્ટિસ્ટ્સ માટે વિશાળ કૅન્વાસ બની જાય છે. તેના પર તેઓ પોતાનાં વિચારો, મંતવ્યો અને અભિપ્રાયોને ચિત્રો દ્વારા ખૂબ અસરકારક રીતે રજૂ કરે છે. અહીં કલા ખાતર કલા નહીં, લોકોને સંબોધન કરવા માટે કલાનું માધ્યમ પસંદ કરવામાં આવ્યું છે. ગ્રાફિટી આર્ટના વિષયો તરીકે સાંપ્રત સમસ્યાઓ અને ગતિવિધિઓ મુખ્ય હોય છે. જીવનનાં સંઘર્ષો, વિષમતાઓ અને સામાજિક ભેદભાવના પડઘા અહીં જાહેર સ્તરે પ્રદર્શિત કરવામાં આવે છે.

કલાકારો તેમનાં રાજકીય મંતવ્યો, સાંસ્કૃતિક વારસો, સાંસ્કૃતિક અને ધાર્મિક છબીઓ દ્વારા જીવનના પ્રભાવશાળી ચિત્રણ માટેના એક માધ્યમ તરીકે ગ્રાફિટીનો ઉપયોગ કરે છે. કલાના અન્ય સ્વરૂપોની જેમ ગ્રાફિટી જે-તે કલાકારની વ્યક્તિગત અભિવ્યક્તિ ઉપરાંત શિક્ષણ, સુધારણા અને સશક્તિકરણ માટેનું ઓજાર છે.