અખિયાં મિલાકે…!

'હજીય ધરાયા નથી?' મારી આંખોનું ઓડિટ કરી રહી હોય એવા અંદાજમાં વાઇફે કહ્યું, ‘આટઆટલું સહન કરવું પડે છે તોય ધરવ નથી.. આ લોકો ક્યાં પારકાં છે?’

- હર્ષદ પંડ્યા ‘શબ્દપ્રીત’

‘આંખો કાઢવી’, ‘આંખો બતાવવી’ અને ‘આંખો આવવી’ આ ત્રણેય પરિસ્થિતિના હવામાનમાં ફરક છે. આવો જ બીજો ફરક છે, ‘આંખ લાલ કરવી’ અને ‘આંખ લાલ થવી.’ અત્યારે આંખની લાલાશની વાત નથી કરવી, અત્યારે તો હવામાન ચાલે છે ‘આંખો આવવી’નું, એટલે એ જ હવામાનને અનુરૂપ વાત કરવી સારી. જો એમ હું ન કરું, તો ખુદ મારી આંખો જ મારી સામે આંખો કાઢવા માંડે!

કેટલાક પ્રશ્નવિશારદોને પ્રશ્ન થવાનો કે આંખો કયા કારણે આવતી હશે? આનો એકદમ સરળ ઉત્તર છે કે આંખો આવવાનું એક જ કારણ છે અને તે આંખ પોતે! હાજી, ખુદ આંખો જ આંખો આવવાનું કારણ છે.

આંખો આવવાના આવા અપૂર્વ અવસરને કેટલાક લોકો, જેમને અંગ્રેજી ભાષા પ્રત્યે અહોભાવ છે એ, ‘કન્જક્ટિવાઇટસ’ તરીકે ઓળખાવતા હોય છે.

મેડિકલ સાયન્સ ભલે એમ માનતું હોય કે, ‘આંખો આવવાનું’ મૂળ કારણ વાઇરસ ઇન્ફેક્શન કે ઍલજિક રિઍક્શન છે, પણ આપણો બાબુ બોસ આ સંદર્ભે કંઈક જુદું જ વિચારે છે. એ કહે છેઃ મેડિકલ સાયન્સની એ વાત સાચી કે વાયરલ ઇન્ફેક્શનથી આંખો આવતી હશે, એમાં ના નહીં, પણ આમાં મોટો પ્રશ્ન એ છે કે તો પછી એ વાયરલ ઇન્ફેક્શન કોનું હશે? જેને આવું વાયરલ ઇન્ફેક્શન લાગ્યું હોય એને કઈ વ્યક્તિના સંપર્કમાં કે સંસર્ગમાં આવવાનું સદ્ભાગ્ય પ્રાપ્ત થયું હશે? – એનો ઉત્તર, જેની આંખો આવી છે એના સિવાય, બીજા કોઈની પાસે નથી. ના, જેના તરફથી આ વાયરલ ઇન્ફેક્શનની ગિફ્ટ મળી છે એ વ્યક્તિને પણ ખબર કદાચ નહીં હોય કે, મેં ‘આ’ કે ‘તે’ કે પછી ‘અન્ય’ વ્યક્તિને આવી ગિફટ આપી હો!

અંગ્રેજીમાં જેને ‘કન્જક્ટિવાઇટિસ' કહે છે એને આપણી શુદ્ધ બોલીમાં ‘અખિયાં મિલાકે’ કહેવામાં આવે છે. સવાલ એ નથી કે શરીરના અન્ય અવયવોની અવહેલના થાય અને માત્ર આંખોનાં જ આ રીતે ગુણગાન શા માટે ગાવામાં આવે છે? ના, સવાલ એ નથી. સવાલ એ છે કે, ‘અખિયાં મિલાકે’માં કોની અખિયાં કોની સાથે મિલાઈ ગઈ હશે?