ડિજિટલ ડિટોક્સિફિકેશન તે કેમ અનિવાર્ય બનતું જાય છે?

એલોન મસ્કની સેટેલાઇટોનાં ઝૂમખાંઓ દ્વારા ઇન્ટરનેટ સર્વિસ પૂરી પાડતી કંપની ‘સ્ટારલિન્ક’ હાલમાં સારું કામ કરી રહી છે

- વિનોદ પંડ્યા

એલોન મસ્કની સેટેલાઇટોનાં ઝૂમખાંઓ દ્વારા ઇન્ટરનેટ સર્વિસ પૂરી પાડતી કંપની ‘સ્ટારલિન્ક’ હાલમાં સારું કામ કરી રહી છે. મસ્કની સ્પેસએક્સ કંપનીના શેર્સના ભાવ વધી રહ્યા છે. મતલબ કે સ્ટારલિન્ક દ્વારા ઇન્ટરનેટ સેવા વિતરિત કરવાનું પ્રોસ્પેક્ટ ઊજળું છે. હાલમાં તે જગતના અમુક પોકેટ્સમાં કામ રહી છે, પરંતુ પૂર્ણ કક્ષાએ ચાલુ થશે પછી જગતનો કોઈ એવો ખૂણો બાકી નહીં રહે જ્યાં ઝડપી ઇન્ટરનેટ સેવા પ્રાપ્ત નહીં થતી હોય. પણ એ સાથે ઇન્ટરનેટ સાથે જોડાયેલા સોશિયલ મીડિયા સાથે વળગી રહેવાની બીમારી વધુ ફેલાશે.

આજે જ આ વ્યસને એક મહામુસીબતનું સ્થાન લઈ લીધું છે. તન, મન અને ધન પર પણ તેની વરવી અસરો પડી રહી છે. ખાસ કરીને મગજ અને શરીર પર. ત્યાં સુધી કે તેના વળગણથી લોકોને છોડાવવા માટે અને તનમનની તંદુરસ્તી પાછી મેળવવા માટે ડિજિટલ ડિટોક્સિફિકેશન નામનો એક નવો અને જરૂરી આયામ વિશ્વભરમાં શરૂ થયો છે.

બોલવું, ઓછું ઓછું બતાવવું અથવા સોશિયલ મીડિયા પરથી લાંબો બ્રેક લેવો તેને આજકાલ મગજને શાંત પાડવા માટેનો ઉત્તમ ગણવામાં છે. તેના ફાયદાઓ દેખીતા છે. એક અભ્યાસનું તારણ કહે છે કે ઇન્ટરનેટથી માત્ર એક સપ્તાહ ઉપચાર આવે દૂર થવાથી પણ તન-મન પર ઘણી સારી અસર પડે છે. એક જૂથને એક સપ્તાહ માટે ટ્વિટર, ઇન્સ્ટાગ્રામ, ફેસબુક અને ટીક-ટૉકથી અળગું રખાયું હતું. પરિણામોમાં જણાયું કે એ જૂથાના સભ્યોમાં ડિપ્રેશનનું અને ચિંતાનું પ્રમાણ ઘટ્યું હતું અને તેઓના ઑવરઑલ આરોગ્ય પર નોંધપાત્ર સુધારો જોવા મળ્યો હતો.

આરોગ્ય અને વ્યાયામની સાઇકોલૉજીના બેથ યુનિવર્સિટી કૉલેજના લેક્ચરર જેફરી લેમ્બર્ટ કહે છે કે, જો એક સપ્તાહમાં સારો ફરક પડ્યો તો વધુ લાંબો સમય અળગા રહીને વધુ ફાયદો મેળવી શકાય કે કેમ? તે બાબતનું સંશોધન તેઓ કરી રહ્યા છે. એક સપ્તાહ માટેનું સંશોધન પણ એમણે બેથ યુનિવર્સિટી ખાતે હાથ ધર્યું હતું. એમના કહેવા પ્રમાણે, ‘ઘણા લોકોએ માત્ર એક સપ્તાહની રજા રાખી તેમાં જ તેઓને સમજાઈ ગયું કે તેઓ કેટલી હદે ઇન્ટનેટનો દુરુપયોગ કરી રહ્યા હતા. ઘણાને રજા લીધા બાદ ખૂબ સારું લાગવા માંડ્યું અને ઇન્ટરનેટમાં જ પરોવાયેલાં રહેતાં હતાં તે બાબતનો અફસોસ પણ થયો હતો.