એક ક્ષણ તું હોય છે અને એક ક્ષણ તારું સ્મરણ

આઠ પટરાણીઓ અને સોળ હજાર એકસો રાણીઓના જીવનસાથી એવા કૃષ્ણના ગૃહસ્થ જીવન બાબતે દેવર્ષિ નારદને જિજ્ઞાસા થાય છે! નારદ પૃથ્વી પર આવીને દ્વારિકામાં કૃષ્ણના આવાસમાં પ્રવેશે છે, ત્યાં નારદ શું જુએ છે?

- મિલી મેર

જુદા  જુદા સમયે આઠ પટરાણીઓનું પાણિગ્રહણ કરનાર કૃષ્ણ નરકાસુરનો નાશ કર્યા બાદ એ અસુર દ્વારા બંદીવાન બનાવાયેલી એવી સોળ હજાર એકસો સ્ત્રીઓને હવે કોઈ આશરો ન રહેતાં એ સ્ત્રીઓને પણ પોતાના જીવનમાં સ્વીકારી રાણીનો દરજ્જો આપે છે. આમ આઠ પટરાણીઓ અને સોળ હજાર એકસો રાણીઓના જીવનસાથી એવા કૃષ્ણના ગૃહસ્થ જીવન બાબતે દેવર્ષિ નારદને જિજ્ઞાસા થાય છે! નારદ પૃથ્વી પર આવીને દ્વારિકામાં કૃષ્ણના આવાસમાં પ્રવેશે છે, ત્યાં નારદ શું જુએ છે? નારદ જુએ છે કે હરેક પટરાણી-રાણી પાસે કૃષ્ણ બિરાજે છે અને માત્ર એટલું જ નહીં, પણ એ દરેક પત્ની સાથે રહેલા કૃષ્ણની પ્રસન્નતા એકસમાન છે.

નારદ કૃષ્ણ પાસે જઈને પોતે જોયેલા આ દશ્ય બાબતે પૂછે છે, એના કૃષ્ણ જવાબ આપે છે, એમ હજુ આ વાત લાંબી છે, પણ પ્રસન્ન પ્રજ્ઞાપુરુષ કૃષ્ણનો આ ‘ભાગવત’ પ્રસંગ શું સૂચવે છે? આ પ્રસંગને જોવાના મુખ્ય બે દૃષ્ટિકોણ હોઈ શકે, એક તો સરળ શ્રદ્ધાનો જ રસ્તો છે કે પ્રસંગ જેમ છે એમ જ સ્વીકારી લેવામાં આવે કે, ‘હા, ભગવાન છે, ચમત્કાર હોઈ શકે...’, બીજો રસ્તો તર્ક અને પ્રશ્નનો છે કે, ‘આવી રીતે કેમ શક્ય બને? એક પુરુષ એકસાથે આટલી બધી પત્નીઓ સાથે કેવી રીતે હોઈ શકે?’