પંચામૃત

માણસની દૃષ્ટિની કેટલીક મર્યાદાઓ

- ભૂપત વડોદરિયા

એક મશહૂર અંગ્રેજ વાર્તાકારની એક વાર્તા છે. એમાં એક નવોદિત લેખક પોતાની એક કહાતી એક પ્રતિષ્ઠિત લેખકને માર્ગદર્શત મેળવવા માટે બતાવવા જાય છે. પીઢ લેખક એ કહાતી વાંચીને નવોદિત લેખકને કહે છે કે, ‘બીજું બધું તો ઠીક, પણ તમે તમારી વાર્તામાં રાજકુમારીનું જે પાત્ર આલેખ્યું છે તે તદ્દન બતાવટી લાગે છે. સાચી રાજકુમારી તમે જોઈ છે? તમે સાચી રાજકુમારી જુઓ.વાસ્તવિકતાનું અવલોકન અને અભ્યાસ કર્યા પછી જ તમે કલ્પિત પણ જીવંત પાત્રો સર્જી શકો.' 

નવોદિત લેખકે કહ્યું: ‘મેં જે રાજકુમારી આલેખી છે તે બરાબર જ છે. સાચી રાજકુમારી આવી જ હોય. તમને મારી રાજકુમારી કેમ અપ્રતીતિકર લાગે છે તે જ મને સમજાતું નથી!’ જવાબમાં પીઢ લેખકે કહ્યું: ‘આજે રાત્રે મારે ત્યાં એક રાજકુમારી ભોજત માટે આવવાતી છે. તમે પણ ભોજન લેવા આવો, તમે સગી આંખે રાજકુમારીને જોશો એટલે તમને તરત જ સમજણ પડી જશે કે તમે વાર્તામાં બતાવેલી રાજકુમારી ખોટી છે.'

રાજકુમારીને સગી આંખે જોયા પછી નવોદિત લેખકે કહ્યું: ‘મને તો મારી વાર્તાની રાજકુમારીની આબેહૂબ નકલ જેવી જ આ જીવતી સાચી રાજકુમારી લાગી. તમે મારી વાર્તા બરાબર વાંચી નથી!'